گزارش ویژه مهر؛
آمارسازی در كابینه دوباره رونق گرفت، خطا یا بازی با آمار صادرات؟
شمال صنعت: آمارسازی ها در كابینه دوباره رونق گرفته است؛ این آغازین باری نیست كه آمار صادرات از طرف دولت دستكاری و عملكرد منفی در حوزه صادرات غیرنفتی، مثبت جلوه داده می شود.
به گزارش شمال صنعت به نقل از مهر، آمارسازی در كابینه روحانی، انگار به یك رویه تبدیل گشته است. سال ۱۳۹۵ بود كه خبرگزاری مهر در گزارشی دقیق و مستند، نسبت به دستكاری های آماری كه در حوزه صادرات غیرنفتی رخ داده بود، آگهی داد؛ در واقع، در حالی دولت با افتخار از رشد صادرات غیرنفتی در ۴ ماهه ابتدای سال ۹۵ آگاهی داده بود كه بررسی دقیق جداول گمرك در همان دوره، از كاهش ۱۱ درصدی صادرات حكایت داشت.
اینك مستندات موجود، از آمارسازی در كابینه روحانی در حوزه صادرات غیرنفتی حكایت دارد. چالش بر سر آمارهای صادراتی و كم و كیف آن، چند وقتی است كه از طرف بخش خصوصی و اتاق های بازرگانی مطرح میگردد. در آخرین جلسه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی كه كمتر از ده روز قبل برگزار گردید هم، غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران با ادبیاتی تند، آمار اعلامی از طرف گمرك در حوزه صادرات غیرنفتی را زیرسوال برد و اعلام نمود كه آمار صادرات غیرنفتی كه از طرف دولت اعلام می شود، به هیچ عنوان واقعی نیست.
البته این دفعه، گفته فعالان اقتصادی با گزارشات رسمی و كارشناسی از مراجع معتبر پژوهشی باز همراه شده است. دهم دیماه امسال بود كه معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی كه برمبنای داده های گمرك ایران اعلام شده بود، نكاتی را درباب كاهش شدید صادرات غیرنفتی و ارزش پایه صادراتی كالاها مطرح كرد؛ انتقادات مطرح شده در گزارش اتاق با رجوع به آمار رسمی گمرك كاملا مشهود بود به صورتی كه به دنبال افزایش غیرمنطقی میانگین قیمت واحد صادرات بدون نفت خام كشور در آبان ماه و رسیدن آن به ۵۳۸ دلار در هر تن، رقم صادرات در آذرماه افت شدیدی داشته و به ۱۶۰ دلار در هر تن رسیده است.
حال این نهاد پژوهشی می گوید كه پس از مشخص شدن این موضوع، گمرك در اقدامی به جای شفاف سازی و نمایش توضیحی درباب آمار مزبور، آمار ارزش صادرات در آبان ماه ۱۳۹۷ را تغییر داد (جدول ۱)؛ به نحوی كه بدون تغییر آمار تجمعی مقداری و ارزشی صادرات كشور در نه ماهه ۱۳۹۷، میانگین قیمت های صادراتی در آبان ماه به ۳۴۷ دلار در هر تن و در آذرماه باز از ۱۶۰ دلار به ۲۹۰ دلار در هر تن تغییر داده شد.
جدول ۱- تغییرات آمار صادرات بدون نفت خام گمرك طی دو ماه آبان و آذر ۱۳۹۷
ماه
آمار گزارش شده گمرك در هفته اول دی ماه ۱۳۹۷
آمار گزارش شده گمرك در هفته دوم دی ماه ۱۳۹۷
تغییرات
میزان
(هزار تن)
ارزش
(میلیون دلار)
میزان
(هزار تن)
ارزش
(میلیون دلار)
میزان
(هزار تن)
ارزش
(میلیون دلار)
آبان ۱۳۹۷
۷۹۷۱
۴۲۹۱
۷۹۷۰
۲۷۶۷
۱-
۱۵۲۴-
آذر ۱۳۹۷
۱۱۶۷۰
۱۸۶۷
۱۱۶۷۱
۳۳۹۱
۱
۱۵۲۴
تجمعی هشت ماه ۱۳۹۷
۷۵۲۷۰
۳۱۴۹۱
۷۵۲۶۹
۲۹۹۶۷
۱-
۱۵۲۴-
بر این اساس، در صورت پذیرش سوژه درج آمار اشتباه و بیش برآورد ارزش صادرات در آبان ماه ۱۳۹۷، لازم است مواردی در اخبار گمرك و گزارشات سازمان توسعه تجارت كشور اصلاح گردد. به این معنا كه طبق خبر مورخ ۱۲ آذر ۱۳۹۷ گمرك با تیتر خبری؛ «جزئیات تجارت خارجی كشور منتشر شد» رشد ارزشی صادرات در هشت ماهه ۱۳۹۷ معادل ۱۳ درصد و مازاد تراز تجاری معادل ۲ میلیارد دلار اعلام شده بود كه با آمار جدید صادرات ماهیانه گمرك مربوط به نه ماهه نخست سال ۱۳۹۷، تفاوت قابل توجهی دارد؛ پس لازم است خبر مذكور به صورت رشد ۷.۵ درصدی (به جای ۱۳ درصدی) و تراز تجاری ۴۱۸ هزار دلاری (به جای ۲ میلیارد دلاری) اصلاح گردد.
از سوی دیگر، در گزارش سازمان توسعه تجارت مربوط به هشت ماهه سال ۱۳۹۷، وفق جدول (۲) برگرفته شده از سایت این سازمان، همچنان ارزش صادرات هشت ماهه، معادل ۳۱.۵ میلیارد دلار درج شده كه بهتر بود گمرك پس از تغییر آمار آبان ماه! و كاهش ارزش صادرات هشت ماهه، سوژه را به سازمان توسعه تجارت هم منعكس می كرد تا آمار این سازمان هم به ۲۹.۹ میلیارد دلار تغییر یابد.
جدول ۲- آمار تجارت هشت ماهه ۱۳۹۷-۱۳۹۶
ارزش هشت ماهه ۹۷ (میلیون دلار)
ارزش هشت ماهه ۹۶ (میلیون دلار)
درصد تغییرات
صادرات غیر نفتی (كالا و میعانات گازی)
۳۱۴۹۱
۲۷۸۷۷
۱۳
صادرات غیر نفتی (بدون میعانات گازی)
۲۸۷۱۵
۲۳۴۱۸
۲۳
واردات كالا
۲۹۵۴۹
۳۴۳۷۶
۱۴-
تجارت كل
۶۱۰۴۰
۶۲۲۵۳
۲-
تراز تجاری (با احتساب میعانات گازی)
۱۹۴۲
۶۴۹۹-
۱۳۰
بر این اساس، در مجموع به نظر می آید تردید و شبهات در آمار اقتصادی كشور به آمار گمرك هم سرایت كرده و احتمال نفوذ صلاحدیدها، نمایش تصویر واقعی از اقتصاد كشور را خدشه دار نموده است. حال باید منتظر ماند و دید كه گمرك جمهوری اسلامی ایران، چه توضیحاتی را در حوزه دستكاری های آماری ارائه می دهد؛ به خصوص اینكه حالا دیگر رسانه ها به تنهایی مدعی آمار خلاف واقع دولت در حوزه صادرات غیرنفتی نیستند، بلكه معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی، صنایع و معادن تهران كه همواره به دور از دید سیاسی، مبادرت به تهیه گزارش های كارشناسی می كند، این ادعا را دارد كه گمرك، آمارسازی را در دستور كار خود قرار داده تا آمار صادرات غیرنفتی كشور را مثبت جلوه دهد.
این در حالی است كه خیلی از كارشناسان می گویند كه آمار، میراث بین نسلی است و نباید به این راحتی ها دستخوش تغییر شود؛ اعداد و ارقامی كه نباید به بهانه كم و زیاد جلوه دادن عملكرد یك دولت، آنرا از واقعیت دور و به نفع خود، تفسیر كرد. حال اما در دولت حسن روحانی، به نظر می آید برخی آمار این گونه تفسیر می شوند. گاه یك متغیر در درون آن وارد شده و آنرا به سمت مثبت جلوه دادن عملكرد هل می دهد، گاه همان متغیر به یك متغیر مزاحم تبدیل گشته و به راحتی از آمار حذف میگردد.
هر چه باشد، صادرات غیرنفتی، حالا این گونه حال و هوایی دارد؛ حال و هوایی كه حتی بخش خصوصی و فعالان اقتصادی هم نمی توانند به راحتی از كنار آن عبور كنند و این میراث بین نسلی را تنها به خاطر مثبت جلوه دادن عملكرد گروه یا عده ای، نادیده بگیرند.
اكنون فعالان اقتصادی می گویند دولت حسن روحانی، به شكلی دارد آمارسازی می كند، آن هم در مورد صادرات غیرنفتی كه سپس نفت تكیه گاه بزرگ درآمد دولت و محور سیاست های اقتصاد مقاومتی است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب