گفتگوی مهر با ۱۲ فعال اقتصادی؛
خیمه شب بازی ترامپ به پرده آخر رسید، تكانه شدیداقتصادی در راه نیست
شمال صنعت: خیمه شب بازی ترامپ با عروسك تحریم های اقتصادی ضد ایران، به پرده آخر رسید. از امروز مقرر است محدودیت هایی آغاز شود كه خبرگان اقتصادی می گویند اثرات آن در ماههای قبل تخلیه شده است.
خبرگزاری مهر- گروه اقتصادی- محبوبه فكوری: ماهها است كه ایالات متحده آمریكا بر طبل اعمال تحریم ها ضد اقتصاد ایران می كوبد. زمزمه های آنرا ماه به ماه از اواسط سال قبل آغاز كرد و در نهایت گام به گام به موعدی نزدیك شد كه برجام را زیر پا بگذارد و بگوید كه برجام بدترین توافق دوره حكومت داری در این كشور بوده كه از جانب باراك اوباما، همتای پیشینش به امضا رسیده است. رئیس جمهور ایالات متحده آمریكا به صورت یكطرفه از برجام خارج شد و بعد از آن اعلام نمود كه یكی از سخت ترین تحریم ها را بر ضد اقتصاد ایران در سیزدهم آبان ماه اعمال خواهد نمود. اما درست از چند ماه پیش از موعد مقرر، اعمال این تحریم ها بر ضد ایران آغاز شد و نخستین شلیك های خویش را با وعده كاهش فروش نفت ایران به صفر همراه كرد؛ تا جایی كه شركای معاملات نفتی ایران در بازارهای جهانی تهدید به تحریم از جانب ایالات متحده آمریكا شدند و در كنار آن، قرار بر این شد كه هر كشوری كه با ایران قرارداد داشته و در دوران پس از برجام، كار اقتصادی، تجاری و سرمایه گذاری مشترك شروع كرده باشد، از معامله به صورت یكطرفه خارج شده و دیگر تعامل تجاری نداشته باشد؛ البته به تناسب، برای بعضی از شركت ها مهلت زمانی برای خروج از قراردادها هم در نظر گرفته شد. این تهدیدها به تحریم ماههای متمادی با اقتصاد ایران همراه بود و به مدد برخی مشكلات ساختاری اقتصاد ایران و برخی بی تدبیری های داخلی، چالش هایی را بخصوص در بازار ارز رقم زد؛ سیل نقدینگی همچون این مشكلات ساختاری بود كه طی ماههای گذشته نهایت تاثیر مخرب خویش را در بازار ارز، سكه، مسكن و خودرو تخلیه كرد و دیگر توانی برای تولید موج جدید قیمتی در هیچ بازاری ندارد.
اكنون فعالان اقتصادی، اقتصاددانان و كارشناسان اقتصادی هم بر این باورند كه باآنكه امكان دارد تحریم ها، آثاری را به مرور در اقتصاد ایران داشته باشد و سختی هایی كه رقم بزند، اما به هیچ عنوان توان تولید تكانه های شدید را ندارد. آنها معتقدند بخش عمده ای از آثار تحریم به لحاظ اقتصادی، قبل از موعد سیزدهم آبان، در اقتصاد ایران تخلیه شده است و همین امر، شرایط را اندكی برای مواجهه با این شرایط جدید سهل تر كرده است. نكته حائز اهمیت این است كه به قول فعالان اقتصادی، معافیتی كه ایالات متحده آمریكا به هشت كشور خریدار نفت ایران طی روزهای گذشته ارائه كرده است، نه تنها رویای ترامپ برای به صفر رساندن فروش نفت ایران را غیرممكن كرد، بلكه سبب خواهد شد تا ایران، علاوه بر مشتریان جدیدی كه به قول دولتمردان برای فروش نفت خود در شرایط جدید پیدا كرده است، با مضیقه كمتری در فروش نفت و درآمدهای نفتی مواجه شود. بخصوص آنكه باوجود محدودیت اندكی كه در فروش نفت تولید شده، به همان نسبت قیمت نفت در بازارهای جهانی رو به افزایش گذاشته است؛ صندوق بین المللی پول هم پیش بینی كرده اگر محدودیت آمریكا برای فروش نفت ایران بیشتر شود، قیمت نفت از مرز ۱۰۰ دلار هم عبور خواهد نمود.
در این میان، فعالان اقتصادی بخش صدمه پذیرتر اقتصاد ایران از تحریم های پیش رو را حوزه نظام بانكی می دانند كه البته به اعتقاد آنها، به مشكلات ساختاری اقتصاد ایران و نظام بانكی برمی گردد؛ به خصوص اینكه سیستم بانكی در ایران همچون بخش هایی بود كه پس از برجام هم بدلیل محدودیت های ناشی ازتحریم قبلی، نتوانست ارتباطات و تعاملات خود با دنیا را احیاء كند.
به هر حال به نظر می آید كه باید با تدبیر، برنامه ریزی درست و استراتژی مشخص، كوشش كرد تا از تهدید تحریم، فرصت هایی ساخت كه اقتصاد ایران را مقاوم تر و تاب آور می كند و آنگاه كوشش كرد كه با اعتمادسازی عمومی و بها دادن به بخش خصوصی، زمینه را برای شكوفایی هر چه بیشتر اقتصاد ایران و جلوگیری از بروز تكانه های شدید در آن فراهم ساخت. این رویایی دست نیافتنی نیست؛ كافی است كه همت دولتمردان در كنار اعتماد به بخش سازنده اقتصاد ایران، اقتصاد ایران در راه اصلاح سیاست های غلط گذشته قرار دهند.
* خبرنگار مهر: آمریكا با خروج از برجام، اعلام موعد ۴ نوامبر(۱۳ آبان ماه) برای تحریم ها و اعمال قبل از موعد بخشی از محدودیت ها بر ضد اقتصاد ایران، كوشش كرد تا بار روانی سنگینی به نظام اقتصادی كشورمان تحمیل نماید. بنابراین بسیاری معتقدند كه آثار روانی ناشی از اعمال این تحریم ها، قبل از این در اقتصاد ایران تخلیه شده است. چقدر با این نظر موافق هستید؟
محمود بهمنی، رئیس كل اسبق بانك مركزی: بنده عمیقا باورم بر این است كه متاسفانه بعضی از بخش های اقتصادی و دولتی ایران به پیشواز تحریم ها رفتند و در صورتی كه خبری از اعمال این تحریم ها نبود، برخی نابسامانی ها را برای اقتصاد ایران رقم زدند؛ در صورتی كه تحریم ها مقرر است از امروز(۱۳ آبان ماه) آغاز شود؛ پس بخشی از تحركات ناشی از آثار روانی این تحریم ها، از سه ماه قبل در اقتصاد ایران تخلیه شده است؛ ازاین رو در شرایط كنونی، اگر بتوانیم مدیریت مناسبی داشته باشیم، تحریم ها را دور خواهیم زد، ضمن اینكه باید توجه داشت كه ایران تحریم هایی به مراتب بدتر از شرایط كنونی را پشت سر گذاشته است؛ در سال ۹۱، شش تحریم از جانب سازمان ملل متحد اعمال شد كه در كنار اجماع جهانی، شرایط سختی را برای اقتصاد ایران رقم زد؛ اما اكنون وحدت اروپایی ها و سازمان ملل را در همراهی با ایفای تعهدات ایران در برجام به همراه داریم و به راحتی می توان مدیریت مناسبی را برای عبور از این شرایط اعمال كرد. از جانب دیگر صحبت شد كه ۸ كشور را معاف از تحریم نفتی شوندو می توانند نفت ایران را بخرند. این ها كمك می نماید كه بتوانیم تحریم ها را بهتر از گذشته را مدیریت نماییم.
مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران: تحریم های آمریكا با وجود مخالفت قاطع اتحادیه اروپا همانند پیش بینی ها از سرگرفته شده؛ اما باید اظهار داشت كه این تحریم ها حرف تازه و جدیدی برای ایران ندارد؛ با این تفاوت كه خوشبختانه این دفعه اتحادیه اروپا با وجود تمام محافظه كاری ها در رفتارهایش، همراه ایران است.
محمد لاهوتی، رئیس كنفدراسیون صادرات ایران: تحریم ها بدون شك آثار منفی خویش را بر اقتصاد ایران خواهد داشت و تابحال هم بخشی از این آثار منفی از نظر روانی و عملیاتی، در اقتصاد نمودار شده؛ اما به هر حال همه این آثار تخلیه نشده است؛ ضمن اینكه آمریكایی ها اعلام نموده اند كه پتروشیمی، كشتیرانی و فروش نفت ایران را با مشكل روبرو خواهند كرد؛ اما اینكه تا چه اندازه موفق باشند و بتوانند با چه درصد موفقیتی این كار را انجام دهند، مبحث دیگری است. به هر حال فروش نفت ایران هیچگاه به صفر نخواهد رسید؛ به خصوص اینكه امیدواری در مواجهه با دور جدید تحریم های آمریكا بر ضد ایران، ایستادگی اروپایی ها برای حفظ برجام است كه طی دو روز گذشته نیز، بیانیه هایی در پشتیبانی از حفظ این قرارداد بین المللی و بر ضد تحریم های آمریكا، صادر كرده است. در عین حال همانطور كه رئیس جمهور هم اعلام نموده اند، اتحادیه اروپا باید برنامه اصلی خویش را برای تولید یك كانال ویژه مالی، هر چه زودتر اعلام نموده و عملیاتی كند و به اجرای آن سرعت ببخشد، در آن صورت است كه بهتر می توان در مورد تاثیر تحریم های آمریكا بر اقتصاد ایران قضاوت كرد.
محسن جلال پور، رئیس سابق اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران: به اعتقاد بنده بخش عمده ای از آثار تحریم های خصمانه ایالات متحده آمریكا بر ضد اقتصاد ایران، در شش ماهه ابتدای سال جاری تخلیه شده است، ولی به هر حال با عنایت به اینكه این كشور اعلام نموده كه ۴۰۰ شركت و فرد جدید را به فهرست تحریم های خود اضافه خواهد كرد، این مورد می تواند اقتصاد ایران را دچار مشكل كند. از جانب دیگر آمریكا فشار زیادی را برای قطع روابط سوئیفت با ایران به كار گرفته است كه به هر حال این مورد هم در صورت عملیاتی شدن می تواند چالش هایی را برای اقتصاد ایران به دنبال داشته باشد.
حسین سلاح ورزی، نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران: تا حدود زیادی می توان بر این نكته تصریح كرد كه آثار ناشی از اعمال تحریم های آمریكا، ظرف ماههای گذشته در اقتصاد ایران تخلیه شده است، ضمن اینكه این طور نیست كه تصور نماییم اعمال تحریم های جدید آمریكا، ما را به شرایط قبل از برجام برمی گرداند. مطلقا این اتفاق نمی افتد؛ یعنی ما به آن شرایط تحریم قبل از برجام برنخواهیم گشت؛ اما به هر حال این تحریم ها هم بدون تاثیر نیست. بخش عمده ای از اثرات تحریم، بار روانی ناشی از آن است كه در هفت ماهه گذشته، در اقتصاد و بازار ایران تخلیه شده است.
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران: به نظر می رسد كه بخش عمده ای از آثار منفی و زیانبار تحریم های اقتصادی آمریكا بر ضد ایران، به مرور در ماههای گذشته در اقتصاد ایران تخلیه شده است؛ این در شرایطی است كه در این شرایط هم كه ما وابستگی شدیدی به درآمدهای حاصل از نفت داریم و یكی از نقاط خطر ما در ارتباط با مساله تحریم، فروش نفت می باشد، مهمترین مساله ای كه باید بر آن تكیه كرد، تقویت صادرات غیرنفتی كشور است؛ البته نه به این روشی كه اكنون كار پیش می رود؛ چراكه در شرایط كنونی با كمال تاسف وضعیت بسیار نامطلوبی پیش آمده است؛ دولت باید حمایت ها از صادرات غیرنفتی را بیشتر كند.
سیدحسین سلیمی، عضو كمیته ایرانی اتاق بازرگانی بین الملل: من فكر می كنم كه تحریم های آمریكا، بزرگترین تاثیر خویش را به لحاظ ارزی و كمبود منابع بر اقتصاد ایران به جای گذشته است و اقتصاد ایران از شرایط نامساعد ناشی از اوج فشار عبور كرده و بخش عمده ای از اثرات آن تخلیه شده است؛ به نظر می آید بیشترین اثر منفی این تحریم ها می توانست بر روی نرخ ارز نمود پیدا كند؛ در صورتی كه نرخ ارز از ۴۰۰۰ تومان به ۸ هزار تومان در سامانه نیما و حدود ۱۴ هزار تومان در بازار آزاد رسیده است و بیشتر از این جایی برای نوسانات ارزی وجود ندارد.
مرتضی ایمانی راد، اقتصاددان: هنوز معلوم نیست كه ترامپ می خواهد چه اقداماتی را بر ضد اقتصاد ایران انجام دهد؛ هنوز مبادلات غیردلاری و شبكه بانكی ایران كامل وارد تحریم ها نشده است، تحریم بانك مركزی هنوز معلوم نیست و تاریخ اتمام قراردادهای نفتی حتی تا ماه نوامبر هم كامل نشده است، ازاین رو امكان دارد تنگناهای نفتی از ماه دسامبر بیشتر شود؛ پس وقتی كه همه این مولفه ها را در نظر بگیریم، به این نتیجه می رسیم كه تحریم ها در همه ابعاد تحقق نیافته است.
سیدرضی آقامیری، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران: اثرگذاری بعضی از موارد تحریمی كه امریكا در دور جدید محدودیت ها بر ضد اقتصاد ایران در نظر گرفته است، نیازمند سپری كردن دوره ای است كه آثار خویش را به صورت كامل در اقتصاد ایران تخلیه كند و یك بازه زمانی را باید در نظر گرفت، هنوز به نظر نمی رسد كه آن بازه زمانی طی شده باشد؛ ولی بخشی از آثار منفی این تحریم ها در اقتصاد ایران تخلیه شده است. اما قضاوت كامل این اثرگذاری نیازمند گذر زمان است.
عباس آرگون، نایب رئیس كمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی صنایع، معادن و كشاورزی تهران: بخشی از آثار تحریم ها در اقتصاد ایران تخلیه شده است، اما در بخش حمل و نقل، نظام بانكی و موضوعاتی همچون سوئیفت باید جزئیات تحریم های جدید اعلام گردد تا مشخص شود كه دامنه تحریم ها چقدر است؛ به هر حال مقرر است كه ۷۰۰ نفر در لیست تحریم های آمریكا قرار بگیرند كه باید در ادامه دید حضور آنها چقدر در پروسه تحریم برای اقتصاد ایران مشكل تولید می كند، اما به هر حال اكنون به نظر نمی رسد شرایط خاصی را تجربه نماییم.
ابراهیم بهادرانی، مشاور عالی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی تهران: به نظر می آید كه غیر از آثار روانی تحریم های آمریكا كه در اقتصاد ایران تخلیه شده است، تاكنون فروش نفت ایران به شكلی كه آمریكا می خواسته دچار مشكل نشده است. آمریكا به كشورهای مختلفی كه از ما نفت می خرند، فشار آورد؛ اما در نهایت به آنها معافیت داد. البته فروش نفت ایران از ۲.۴ میلیون بشكه در روز به ۱.۵ میلیون بشكه در روز رسیده است، اما باید توجه داشت كه قیمتها بالا رفته است. پس آثار اقتصادی تا حدود بسیار زیادی تخلیه شده است، اما آثار روانی و سیاسی آنرا باید در آینده قضاوت كرد.
حسین درودیان، اقتصاددان: آثار تحریم های آمریكا تا حد زیادی تخلیه شده است و اتفاق عملیاتی جدیدی رخ نخواهد داد، چراكه اساس گشایش هایی كه در روابط بانكی پس از برجام بنا بود كه برای ایران اتفاق افتد، انجام نشد، ازاین رو رفع آن هم عملا تاثیر منفی بر ایران نخواهد داشت، چراكه تاثیر مثبت خاصی هم نداشته است.
*خبرنگار مهر: با عنایت به اینكه تمركز اصلی تحریم های جدید آمریكا بر روی كاهش و به صفر رساندن فروش نفت ایران بود، فكر می كنید با عنایت به معافیت اخیر هشت كشور از تحریم خرید نفت ایران، چه سرنوشتی برای فروش نفت ایران رقم خواهد خورد؟
محمود بهمنی: با نزدیك شدن به موعد تحریم های آمریكا، صحبت این كشور آن است كه ۸ كشور از تحریم خرید نفت ایران، معاف شوند، یعنی این كشورها می توانند نفت ایران را بخرند؛ پس اگر بتوانیم نفت را بفروشیم، مضیقه چندانی نخواهیم داشت، ضمن اینكه حتی اگر این معافیت هم اعمال نمی شد، بالاخره بین ۱۸۷ كشور دنیا، هستند كشورهایی كه نمی توانند تحریم بشوند و می توانند با ایران مراودات تجاری داشته باشند؛ پس در این حوزه هم، كار را بهتر از گذشته می توان مدیریت كرد؛ ولی باید بسیار حواسمان جمع باشد كه خودمان را در مقابل این مسائل هیجانی و تبلیغاتی و هم صحبت های روانی، كنترل كرده و مقاوم تر نماییم. در مورد فروش نفت و درآمدهای نفتی هم جای نگرانی نیست.
مسعود خوانساری: احتمالاً با مساله جدیدی مواجه نخواهیم شد؛ چراكه آمریكا می خواسته فروش نفت ایران كم شود كه شده و نقل و انتقالات پولی هم صورت نمی گیرد كه اصولا شركت های بزرگ را تحت الشعاع قرار دهد؛ پس بحث اصلی، روانی است. در بحث اقتصادی، هر آنچه كه باید اعمال می شده، انجام شده است. اما در حوزه نفت، اتفاق جدیدی رخ نخواهد داد.
محمد لاهوتی: هم اكنون صادرات نفت ایران به حدود یك میلیون و ۶۰۰ هزار بشكه در روز رسیده است كه نسبت به ماههای گذشته كاهش را تجربه می كند، آمریكا نتوانست هدف به صفر رساندن فروش نفت ایران را محقق كند؛ ضمن اینكه هشت كشور هم به مدت سه ماه، از تحریم خرید نفت ایران معاف شده اند كه این یك خبر خوب است و نشان داده است كه حتی خود امریكا نیز، آمادگی پذیرش قیمت های بالا برای نفت را ندارد، پس امكان دارد كه این معافیت، در مرحله بعد هم تمدید شود؛ البته به نظر می آید بخش عمده ای از توفیق ما در فروش نفت و نقل و انتقال درآمدهای ناشی از آن، بستگی به كانال مالی ویژه ای دارد كه اروپا تعریف كرده است. پس اگر اروپا با ما در این مسیر همراه شود، به نظر نمی رسد كه مشكلی هم در حوزه نفت بروز كند.
محسن جلال پور: اگر قرار باشد كه آمریكا محدودیت های ناشی از خرید نفت ایران را به صورت سختگیرانه اجرایی كند، به نظر می آید كه گرفتاری ما در فروش نفت و نقل و انتقال درآمدهای ناشی از آن بیشتر می شود، به هرحال مشكل نقل و انتقال پول حاصل از فروش نفت، یك مساله جدی است كه باید دید در ایام آینده، چه سرنوشتی برای آن رقم خواهد خورد.
حسین سلاح ورزی: در ارتباط با اثرات اقتصادی این تحریم هاباید به این نكته اشاره نمود كه هدف آمریكا، از بین بردن درآمد ارزی ایران با استفاده از جلوگیری از صادرات نفت و عدم امكان مبادلات مالی با سایر كشورها است كه خوشبختانه این اتفاق نمی افتد و صادرات نفت ایران كاهش چشمگیری ندارد؛ پس تداوم صادرات نفت را خواهیم داشت و در عین حال، بنا به پیش بینی صندوق بین المللی پول، قیمت نفت هم برای سال آتی میلادی، به صورت متوسط ۷۲ دلار است و این نشان داده است كه افزایش قیمت نفت، كاهش احتمالی تولید را به لحاظ منابع ارزی جبران خواهد كرد؛ باید بر مبنای پیمان های پولی با بعضی از كشورهای دنیا و البته اروپایی ها، بخشی از تعاملات تجاری و اقتصادی خویش را با بعضی از كشورهای دنیا افزایش دهیم.
غلامحسین شافعی: با عنایت به زمان بندی آغاز تحریم ها كه از جانب ایالات متحده آمریكا اعمال شده و تحریم ها را به تدریج اعلام كرد، می توان امیدوار بود در صادرات نفتی با افت شدید مواجه نشویم.
سیدحسین سلیمی: با اعمال تحریم های آمریكا در حوزه نفت، ما ملاحظاتی را به لحاظ كمبود منابع ارزی مورد نیاز كشور كه با عنایت به فروش نفت به دست می آید، داشته و نگرانی ما این بود كه اگر كشورهای دنیا میزان خرید نفت خود از ایران را كاهش دهند، عملا ما با كسر درآمد ارزی مواجه شویم؛ چراكه باید نفت خویش را در اختیار واسطه ها می گذاشتیم تا برای ایران بفروشند و ازاین رو هزینه فروش آن بالا می رفت و به نسبت آن، درآمد كمتری عاید ایران می شد، ازاین رو اكنون كه آمریكا هشت كشور دنیا را از تحریم خرید نفت ایران مستثنی كرده است، خبر بسیار خوبی است كه ما را در فرآیند تامین ارز مورد نیاز كشور امیدوار می كند. اكنون البته اعلام شده كه به جای منابع ناشی از خرید نفت ایران، كالا در اختیار ما گذاشته شود، ازاین رو جای نگرانی نیست و در گذشته هم همینطور عمل می شده است.
مرتضی ایمانی راد: همانطور كه در سوال قبلی هم اشاره كردم، هنوز تاریخ اتمام قراردادهای نفتی تا ماه نوامبر كامل نشده است و بنابر این امكان دارد كه تنگناهای نفتی از ماه دسامبر بیشتر شود. نباید وقایع را كوچك دید و باید تمهیدات لازم را برای رویارویی با هر شرایطی اندیشید.
رضی آقامیری: در حوزه نفت حتی اگر ایران بتواند نفت خویش را در بازار جهانی از طرقی كه آمریكا متوجه نشود، بفروشد، به صورت قطع باید این منبع را با قیمت ارزانتری به فروش رساند و همین امروز هم آثار این ارزان فروشی ایران در بعضی كشورها همچون هند مشخص است، ازاین رو ایران نفت را ارزانتر خواهد فروخت و ازاین رو درآمد كمتری هم كسب خواهد كرد، ازاین رو این كاهش درآمدهای نفتی، بر روی اقتصاد ایران اثرگذار خواهد بود.
عباس آرگون: بخشی از كشورها با بیان آمریكا از تحریم خرید نفت ایران مستثنی شده اند؛ پس عملا تاثیر كاهش فروش نفت، پیش خور شده است و در كوتاه مدت، اثرات منفی محسوسی برای ایران تولید نخواهد كرد، مگر اینكه بار روانی آن به لحاظ كاهش ذخایر ارزی ناشی از فروش نفت تولید مشكل كند كه به نظر می آید با افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی، این اثر هم به حداقل خود برسد.
ابراهیم بهادرانی: تحریم های نفتی بر ضد ایران یك چاقوی دولبه است؛ به این معنا كه از یك طرف، آمریكا فشار می آورد كه ایران عرضه نفت به بازارهای جهانی را بكاهد و از سوی دیگر، چون تقاضا وجود دارد، كاهش عرضه قیمت را افزایش می دهد؛ همانطور كه این موارد هم در گزارش صندوق بین المللی پول هم مورد تاكید قرار گرفته و این صندوق هم اخطار داده كه اگر تحریم ها عملیاتی شود، قیمت نفت به ۱۰۰ دلار هم می رسد؛ در صورتی كه سال قبل قیمت ها كمتر از ۶۰ دلار بوده است، پس بخشی از كاهش صادرات و فروش نفت، با افزایش قیمت طلای سیاه در بازارهای جهانی جبران خواهد شد.
حسین درودیان: تحریم های آمریكا در كوتاه مدت نمی تواند كار اساسی ضد فروش نفت ایران انجام دهد و به نظر می آید تا مشخص شدن آثار آن، چندین ماه زمان باید بگذرد؛ اما نكته حائز اهمیت این است كه هر چقدر برای كاهش صادرات نفت ایران، آمریكا بیشتر فشار بیاورد، قیمت در بازارهای جهانی رو به افزایش خواهد گذاشت و همین امر، بخشی از تلاش های آنها برای كاهش دسترسی ایران به منابع ارزی را به باد می دهد، ضمن اینكه به علت مشكلاتی كه در تخصیص ارز و انتقالات ارز بین بانكی بر روی درآمدهای نفتی ایران همواره وجود داشته است، امكان دارد حتی كاهش درآمدهای نفتی ما نیز، در كوتاه مدت اثر عملیاتی چندانی بر اقتصاد ایران نداشته باشد؛ چراكه هم اكنون هم با یك حجم دپو شده ارزی در بعضی از حساب های خارجی خود روبرو می باشیم كه قابل تخصیص نیست و با مشقات زیاد به آن دسترسی پیدا می نماییم، پس موجودی این حساب ها اگر كم هم شود، خیلی به صورت فوری اهمیتی برای اقتصاد ایران ندارد.
خبرنگار مهر: با عنایت به اینكه پس از برجام هم روابط بانكی ایران با دنیا احیاء نشد و محدودیت های ارتباطات بانكی با دنیا یكی از معضلات اقتصاد ایران بود، فكر می كنید اعمال تحریم های بانكی از جانب آمریكا در دوره جدید، چقدر نظام بانكی ایران را تحت فشار قرار خواهد داد؟
محمود بهمنی: حتی در مورد سوئیفت كه آمریكا فشارهایی را برای قطع ارتباط این سیستم با نظام بانكی ایران طراحی نموده است، خود سیستم سوئیفت تمایل دارد كه با ایران مراودات بانكی انجم دهد. البته شخصا بر این باورم كه نباید به سوئیفت اعتماد كنیم؛ چراكه آمریكایی ها در قالب سوئیفت، ارتباطات مالی ایران را رصد می كنند؛ ازاین رو ما خارج از سوئیفت، باید یك شبكه تبادل ملی برای خود طراحی نموده و بتوانیم با استفاده از آن، ارتباطات بانكی خویش را برقرار كنیم؛ اینطور، هم مسائل ما محرمانه باقی می ماند و هم اینكه دشمنان نمی توانند مسائل مالی ما را كاملا رصد كنند. در مجموع باید به این نكته اشاره كنم كه تحریم بانكی برای ایران خیلی سخت خواهد بود و نمی توانم بگویم كه تفاوتی برای ایران نخواهد كرد؛ ولی ما قبلا این مشكلات را داشته ایم و مسائل بانكی را هم حل كرده ایم.
مسعود خوانساری: به هر حال تحریم بانكی برای ایران سخت خواهد بود، اما باید برای آن روش های مدیریتی در نظر گرفته شود؛ این در شرایطی است كه به صورت كلی تحریم ها برای دولت می تواند یك تلنگر باشد كه در مورد شرایط اقتصادی كشور واقع بینانه و شجاعانه تصمیم بگیرد.
محمد لاهوتی: بیشترین مشكل به نظر می آید در این دوره از تحریم های آمریكا، در نظام بانكی ایران نمودار شود؛ چراكه در گذشته هم روابط بانكی فعال با دنیا نداشته ایم و اگر قرار هم باشد كه دسترسی ایران را به سوئیفت قطع كنند، امكان دارد كه مشكلاتی بروز كند؛ البته در چنین شرایطی هم راهكارهایی وجود دارد، به این معنا كه اگر سوئیفت قطع شود، در روشی كه بانك مركزی هم تحریم بود، ایران با بانكهای كارگزار خود روابط را ساماندهی می كرد، اما در شرایط كنونی اگر كریدور مالی كه هم چین، هم هند و پاكستان در شرف تولید دارند در كنار كانال مالی اروپا قرار گیرد، می تواند راهكاری مناسب باشد، اما باید این دو راهكار عملیاتی شود تا بتوان قضاوت كرد كه نظام بانكی ایران در دوران تحریم های جدید چه سرنوشتی پیدا می كند؛ ولی در شرایط فعلی، بانك نخستین محلی است كه از تحریم ها صدمه بیشتری خواهد خورد.
محسن جلال پور: حوزه بانك در ایران با مسائلی همچون تحریم و FATF اكنون مواجه می باشد و به نظر می آید این دو مورد نقطه صدمه پذیر نظام بانكی ایران است؛ ضمن اینكه بانكها هم خودشان نتوانسته اند خویش را با شرایط امروز نظام بانكی جهان تطبیق دهند و ازاین رو اگر مدیریت درستی در نظر گرفته نشود، در شرایط تحریم، بانكها به شدت دچار گرفتاری شوند.
حسین سلاح ورزی: واقعیت این است كه در ماههای گذشته هم ارتباطات سهل، آسان و روانی میان نظام بانكی ایران با بانكهای بین المللی ایران وجود نداشته است، هر چند كه در تحریم قرار گرفتن آنها نیز، تبعاتی خواهد داشت. ولی با طراحی ساز و كارهایی بین بانك مركزی ایران و سایر كشورهای دنیا، می توان راهكارهایی را برای عبور از این شرایط و دور زدن تحریم های بانكی پیدا كرد.
غلامحسین شافعی: گره های بوجود آمده در جهت ارتباطات مالی ایران با دنیا به سادگی قابل گشایش نیست و باید به فكر روش های برای بی اثر كردن تحریم های مالی آمریكا باشیم و از پیمان های پولی دوجانبه و استفاده از فضای مالی سایر كشورهای دوست، در حدی كه بتوان به آنها اعتماد كرد، باشیم.
سیدحسین سلیمی: مساله مهم در تحریم نظام بانكی ایران، مشكل قطع سوئیفت است، چراكه اگر سوئیفت تحریم شود، مشكلات بانكی رخ داده و نقل و انتقال پول، گران تر شده و مشكل تر انجام می شود؛ چراكه امكان نقل و انتقال با خیلی از كشورها وجود نخواهد داشت؛ البته اكنون هم اگر بانكهایی خلاف مقررات بین المللی، نقل و انتقال پول انجام بدهند، با مشكل مواجه می شوند.
مرتضی ایمانی راد: با عنایت به اینكه هنوز معلوم نیست كه بانك مركزی هم در تحریم قرار می گیرد یا خیر، قضاوت در این مورد دشوار می باشد.
رضی آقامیری: در بخش بانكی اگر جلوی سوئیفت گرفته شود، برای ایران در نقل و انتقالات مالی، هزینه درست می شود؛ البته ما هم در این رابطه تجربه كافی را داریم و می توانیم نقل و انتقال پول را انجام دهیم، اما هزینه نقل و انتقال بالا خواهد رفت. پس تحریم بر نظام بانكی ایران اثرگذار است؛ اما باید راههای مدیریت آنرا هم به خوبی اعمال كرد.
عباس آرگون: بستن سوئیفت هنوز قطعی نیست، ولی باید در مورد محدودیت های احتمالی كه تحریم برای نظام بانكی ایران تولید می كند، فكری كرد، بر این اساس می توان پیمان های پولی دوجانبه را در دستور كار قرار داد و روابط خود با سایر كشورها را تقویت كرد تا بتوان بار این فشار را كاهش داد.
ابراهیم بهادرانی: تحریم بانكی به نظر من بر روی روابط ایران با دنیا اثرگذار خواهد بود، این در شرایطی است كه كانال مالی اروپا و جایگزینی بانك كونلون برای مراودات ایران با چین هم می تواند كارساز باشد. به هر حال نمی توان هم اكنون اثرات این تحریم ها را بر نظام بانكی پیش بینی نمود، اما به هر حال نظام بانكی ایران شكننده نخواهد بود.
حسین درودیان: با توجه به اینكه روابط بانكی ما پس از برجام خیلی گشایش نداشته است و تعداد ال سی های گشایش یافته، تفاوتی با پیش از آن نداشته است، به نظر نمی رسد كه معكوس شدن روند فعالیت بانكها، تاثیر منفی زیادی داشته باشد.
* خبرنگار مهر: آیا با اعمال تحریم ها، در كوتاه مدت بازار ارز ایران با تكانه شدیدی مواجه خواهد شد؟
محمود بهمنی: بازار ارز با تكانه شدیدی مواجه نخواهد شد، اما باید خودمان وحدت داشته باشیم؛ یعنی ارگانها و نهادهای مالی با هم یك حرف بزنند و كنترل های لازم را هم بر بازار ارز صورت دهند؛ چراكه عده ای فرصت طلب هم می خواهند در این بازار، قیمت های بی ربط بدهند؛ پس باید این بازار را به خوبی مدیریت كرد.
مسعود خوانساری: مساله هیجان و انتظارات در اقتصاد بسیار مهم می باشد و اگر همه امروز بگویند آینده اقتصاد ایران خوب است و نسبت به آن مطمئن باشند، قیمت ارز روند نزولی می گیرد و اگر همه بگویند كه وضع بد است، هر چقدر هم كه دلار تزریق نماییم، كشش برای جذب آن وجود دارد.
محمد لاهوتی: بعید می دانم كه شاهد بروز تكانه های جدی در بازار ارز باشیم. دولت با استفاده از ذخایر ارزی كه در اختیار دارد می تواند با تزریق ارز مداخله ای جلوی افزایش محدود روانی را بگیرد.
محسن جلال پور: شرایط قیمتی در بازار ارز، بستگی به مدیریت و برنامه ریزی بانك مركزی دارد؛ به این معنا كه اگر بانك مركزی در زمینه واردات و صادرات محدودیت بیشتری اعمال نماید، شرایط سخت خواهد بود؛ به خصوص اینكه هنوز هم تكلیف ارز صادراتی معلوم نیست و تاكنون هم اعلام نشده است كه تكلیف نهایی بازگشت ارز حاصل از صادرات چیست. به هر حال امكان دارد كه افزایش قیمت ارز را در هفته های پیش رو در صورت عدم سیاستگذاری صحیح، شاهد باشیم.
حسین سلاح ورزی: بعید می دانم تكانه شدیدی در بازار ارز را شاهد باشیم.
غلامحسین شافعی: در صورت مدیریت صحیح بانك مركزی شاهد تكانه قیمتی در بازار ارز نخواهیم بود.
سیدحسین سلیمی: تكانه شدید قیمت ارز را متصور نیستیم؛ به خصوص اینكه به نظر می آید قیمت ارز بیش از اندازه متعارف طی ماههای گذشته افزایش یافته است.
مرتضی ایمانی راد: پیش بینی می گردد به علت اقدامات بانك مركزی در چند ماه گذشته قیمت ارز افزایش یكباره نداشته باشد ولی در عوض دچار التهابات مقطعی در بازار باشیم ولی برآیند این التهابات افزایش قیمت ارز باشد كه به نظر می آید چندان شدید نخواهد بود.
رضی میری: به صورت دقیق نمی توان شرایط آینده بازار ارز را پیش بینی نمود، به هر صورت باید شرایط را در هفته های پیش رو سنجید. البته دولت از ذخایر ارزی بسیار مناسب سخن به میان می آورد، ازاین رو باید منتظر سیاست گذاری های دولت بود.
عباس آرگون: استنباط من این است كه نرخ ارز تكانه شدید نخواهد داشت؛ چراكه به اعتقاد من الان هم بیش از حد، این نرخ رشد كرده است؛ مگر اینكه اشكالاتی كه مرتبط به بحث تحریم نیست و به سیاست های داخلی برمی گردد، برطرف نشود. به هر حال باید اعتماد را به مردم برگردانیم.
ابراهیم بهادرانی: تكانه شدیدی در بازار ارز بعید می دانم شاهد باشیم؛ به خصوص اینكه اگر سیاست های تخصیص ارز كه در داخل دولت پیش گرفته شده است، اجرایی شود، اصلا تكانه نخواهیم داشت. به هر حال تحریم ها آثار روانی هم دارد؛ ولی به نظر نمی رسد كه آنقدر زیاد باشد كه كشور را دچار مشكل كند. حسین درودیان: در كوتاه مدت دلیلی نداریم با تكانه های ارزی شدیدی روبرو شویم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب